Kıvanç El
Hükümetin bir müddet evvel başlattığı Alevi toplumunun problemlerinin çözülmesine dair adımlarda Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı kurulması kararı akabinde Başkanlığa bu hafta atamalar yapılacak. Cemevlerinin elektrik masraflarının ödenmesi ise kısa mühlet içinde başlanacağı öğrenildi. Alevilerin temel beklentisi olan “cemevlerine statü verilmesi” konusunda ise devir dönem olumlu açıklamalar gelse de şimdi somut bir adım atılmadı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2022 yılı Ağustos ayında Muharrem orucunun sonu Aşure Günü’nde Mamak’taki Hüseyin Gazi Türbesi ve cemevini ziyaret etmişti. Bu ziyaretten kısa bir mühlet sonra da Ekim ayında İstanbul’da Şahkulu Sultan Dergâhı ve Cemevi ziyaretinde yaptığı toplantı ve cemevi açılışları ile Alevi toplumunun problemlerinin çözülmesi amacıyla yeni bir süreç başlatmıştı.
Başkan ve Şura üyeleri atanacak
İçişleri Bakan Danışmanı Ali Arif Özzeybek’in uyumunda yapılan çalışmalarda bin 500’ü aşkın cemevi ziyaret edilerek beklentiler ve talepler alındı. Bu sürecin sonunda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhuriyet tarihinde birinci defa yayımlanan bir kararla “Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı” Kasım ayında resmen kuruldu. Başkanlığın kurulmasının üzerinden yaklaşık iki ay geçmesinin ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde “Cemevi Başkanlığı” başkan ve üyelerin atanmasına dair çalışma sona erdi.
DW Türkçe’nin edindiği bilgiye nazaran; bu hafta sonuna kadar başkanlığa atamalar Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yapılacak. Hem lider, hem lider yardımcıları atanacak. Ayrıyeten Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığının 11 kişilik Danışma Kurulu üyeleri de Erdoğan tarafından atanacak. Müşavere Şurası’nın vazife müddeti üç yıl olacak. Başkanlığın resmen devreye girmesi ile “Alevi ve Bektaşi derneklerinin meselelerin tahlilinde artık resmi bir kurumla muhatap olması” hedefleniyor.
Başkanlık hangi misyonları yapacak?
Edinilen bilgilere nazaran Başkanlığın faaliyete geçmesi ile dernek, belediye, federasyona bağlı olan tüm cemevleri başkanlık uyumunda olacak. Cemevlerinin elektrik sarfiyatları başkanlık bütçesinden karşılanacak. Bu hususta da çalışmaların son etaba geldiği belirtiliyor. Cemevlerinin elektrik masraflarının karşılanması için bütün cemevlerinin elektrik dağıtım şirketi üyelikleri, isimleri ve abonelik mukaveleleri bilgileri çıkarıldı. Süreçlerin bitmesinin akabinde ödemelerin de önümüzdeki ay başlaması bekleniyor.
Cemevlerine takım verilmesi ve istenen bir çalışana maaş ödenmesine dair süreçler de tekrar kurulan Başkanlık tarafından yürütülecek. Ayrıyeten cemevleri, yol, imar, etraf düzenlemesi üzere fiziki gereksinimler ile, gençlere yönelik eğitim faaliyeti, şenlik, anma üzere tüm faaliyetlerinde başkanlıktan takviye alabilecek. Kurulan ve atamaların yapılmasının akabinde resmen vazifeye başlayacak Başkanlık bünyesinde kültür kısmı de oluşturulacak. Burada da Alevi-Bektaşi inancına dair tüm yapıtların çeşitli lisanlarda basılması, hazırlanması, yeni çalışmalar yapılarak kamuoyuna duyurulması ve araştırmalar yapılması da hedefleniyor.
Başkanlık için İçişleri Bakanlığı’nın kullanımında olan, fakat şu an boş olarak duran Ankara Bakanlıklar’daki bina tutulurken binada tadilat süreçleri de başladı. Bina daha evvel TOBB ile “Kamu Sistemi ve İnancı Müsteşarlığı” tarafından kullanılmıştı.
Başkanlığın kurulmasının akabinde birtakım Âlevi dernekleri “Tüm cemevleri Bakanlığa bağlanacak” yansısını gündeme taşımıştı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ise bu yansılara karşı “Bakanlığa bağlanmayacaklar. Yeni kurum yalnızca cemevlerinin gereksinim ve eksiklerini karşılamak için kurulmuş bir takviye kurumu” açıklaması yapmıştı.
Edinilen bilgiye nazaran Alevi, Bektaşi dedelerinin Kerbela’ya götürülmesi çalışması kapsamında da Şubat ayında 60 kişilik birinci heyet Kerbela’ya gidecek. Toplamda 3 heyet halinde 180 dedenin Kerbela’ya gideceği de öğrenildi.
Alevilerin beklentisi karşılandı mı?
Peki hükümetin bir müddettir attığı Alevi adımlarına Alevi toplumu nasıl yaklaşıyor?
Alevi, Bektaşi derneklerinde adımlara olumlu bakanlar kadar aralıklı duranlar da var. Farklı görüşler olsa da tüm Alevi, Bektaşi dernek ve federasyonlarının ortaklaştığı talepler de var. Alevi toplumunun en temel beklentisi “cemevlerine ibadethane statüsü” verilmesi. Bu bahiste hükümetten ve AKP yetkililerinden periyot devir “olumlu” bildiriler verilse de resmi adım atılmıyor.
Alevilerin AİHM kararları çerçevesinde mecburî din dersinin kaldırılması, müfredatın değiştirilmesi., Alevi dergâhlarının Alevilere teslim edilmesi, Madımak Oteli’nin utanç müzesi haline getirilmesi üzere net ve her platformda lisana getirilen başka talepleri de bulunuyor. Bu temel talepler noktasında adım atılmadan başka tüm adımların “önemli ve yerinde olsa da eksik kalacağına” vurgu yapılıyor.
AKP hükümeti 2009 yılında da Alevi çalıştayları başlatarak “Alevilerin problemlerinin demokrasi ile insan hakları temelinde” ele alınacağını açıklamıştı. Çalıştaylar sonrası bir de bildiri yayınlanmasına rağmen rastgele bir sonuç alınamadı.